آشنایی با انواع لوله فولادی و کاربرد آن در صنایع

لوله ‌های فولادی دارای انواع گوناگونی هستند و کاربردهای بسیار زیادی دارند که با توجه به ویژگی های شان، در صنایع مختلفی استفاده می شوند. از آن جایی که لوله فولادی یکی از لوله هایی است که در صنایع گوناگون محبوبیت زیادی دارد، در این مقاله انواع لوله فولادی را معرفی می کنیم و به بررسی کاربرد آن در صنایع می پردازیم.

لوله فولادی چیست؟

لوله فولادی (Steel Pipe) در واقع فلزی توخالی و دو سر باز است که معمولاً سطح مقطع دایره ای دارد و همان طور که از نامش پیداست، جنسش فولادی است. هرچه ضخامت این لوله ها افزایش یابد، می توان حجم زیادی از مواد را در زمان کمی انتقال داد. البته این مواد فقط سیالات نیستند و می توان برای انتقال جامدات نیز از این لوله ها بهره برد.

اگر بخواهیم به صورت خلاصه مزایای لوله های فولادی را بر شماریم، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مقاومت زیاد در برابر فشار
انتقال سریع نفت و گاز
مقاومت سطح داخلی در برابر خوردگی
امکان تولید در قطرها و ضخامت های مختلف

کوپلینگ آتشنشانی چیست؟

لوله فولادی کاربرد زیادی در صنایع دارد که در همین مقاله آنها را ذکر خواهیم کرد اما پیش از آن بهتر است تا با انواع لوله فولادی آشنا شویم زیرا با توجه به نیازهای صنایع، انواع مختلفی از این لوله ها مورد استفاده اند.

انواع لوله فولادی

پر استفاده ترین انواع لوله فولادی عبارتند از:

لوله گاز
لوله گاز یک نوع لوله فولادی بسیار مهم است که برای انتقال گاز از نقطه ای به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. این لوله ها در کارخانه ها به دو روش نورد سرد و نورد گرم از ورق های گالوانیزه تولید می شوند و جنس آنها می تواند از برنج، مس یا پلی‌ اتیلن نیز باشد.

لازم به ذکر است که این لوله ‌ها به دو دسته‌ تقسیم می‌ شوند:

لوله‌ گازی توکار: این لوله های گازی دارای مقاومت بالایی نسبت به خوردگی و فرسودگی هستند و برای انتقال گاز از شهری به شهر دیگر، مناسب اند.
لوله گازی روکار: برای لوله ‌‌کشی های درون ‌شهری و یا اجرای انشعابات داخل یک ساختمان، از لوله گازی توکار استفاده می‌‌ شود. این لوله ها نسبت به مدل توکار قیمت پایین تری دارند.

لوله API

لوله های API یکی از انواع لوله فولادی استانداردی هستند که می توانند فشار زیادی را تحمل کنند و برای انتقال حجم زیادی از نفت یا گاز در زمانی کوتاه و با بازده بالا، مورد استفاده اند. لولهAPI از فولادهای کربن دار و منگنز ساخته می شود و برای خطوط انتقال نفت و گاز، انتقال آب و فاضلاب، کشتی سازی و … بسیار کاربردی است.

لوله اسپیرال

لوله های فولادی که در آنها نوار فولادی نورد گرم می شود را لوله اسپیرال می نامند. این لوله ها در سایزهای 5 تا ۱۲۰ اینچ تولید می شوند و برای آب رسانی و گاز رسانی مورد استفاده اند.

داخل لوله اسپیرال، یکدست است و همین سبب می ‌شود تا زیان های ناشی از اصطکاک به طرز چشمگیری کاهش یابد. تعداد دیگری از مزایایی که لوله اسپیرال را از سایرین متمایز می کند عبارتند از:

مقاومت در برابر ترک و شکست
عدم نیاز به تجهیزات سنگین برای تولید
شکل ‌پذیری بالا
نبود محدودیت برای طول لوله
هزینه پایین
خواص مکانیکی بالا

انواع لوله فلزی

لوله مبلی

لوله مبلی یکی از انواع لوله فولادی است که از ورق های روغنی نازک و توسط فرایند نورد سرد تولید می شود و به همین دلیل ویژگی های خاصی مانند انعطاف‌پذیری بالا، استقامت کششی، قابلیت جوشکاری، مقاومت در برابر خوردگی و … را دارد. اما جالب است بدانید که دلیل نام این لوله، توانایی زیاد آن در تحمل وزن است که سبب می شود در ساخت پایه‌ی مبل نیز استفاده ‌شود.
همچنین لازم به ذکر است که لوله مبلی دو نوع سبک بدون درز و سبک درزدار دارد. حال شاید این سوال برای شما این سوال پیش بیاید که لوله بدون درزدار و درزدار چیست؟ در ادامه به معرفی این دو مدل لوله مهم می پردازیم.

لوله بدون درز (مانیسمان)

لوله مانیسمان نوعی لوله بدون درز فولادی است که به دلیل یکپارچگی و استحکام بالایی که دارد، در صنایع مهمی مانند صنایع پتروشیمی، هسته ای، کشتی سازی و … کاربرد گسترده ای دارد. این نوع لوله ها علاوه بر تحمل فشار بالایی که دارند، جریان را نیز به سرعت انتقال می دهند و همین موجب می شود که کیفیت و دقت هنگام استفاده از لوله های مانیسمان، بالا باشد.

برای ساخت لوله بدون درز، شمش از طریق حرارت، قالب گیری، کشش و در نهایت سرد کردن، تبدیل به محصول نهایی می شود. همین روش خاص تولید، سبب قیمت نسبتاً بالاتر این لوله نسبت به سایر لوله ها می شود.

لوله درزدار (درز مستقیم)

یکی دیگر از انواع لوله فولادی، لوله درزدار است که برای ساختن آن، ورق ها را با ضخامت های خاصی (معمولاً با ضخامت کم) برش می دهند و پس از عبور از غلتک ها، لبه ها را به شکل دلخواه در می آورند تا شبیه یک لوله شود. در ادامه با روش نورد پیوسته، ورق موردنظر نورد می شود تا شکل دایره‌ ای پیدا کند و در نهایت این ورق نورد شده را برای اتصال جوشکاری می ‌کنند.

لوله لنس

لوله هایی که جنس آنها از فولاد و مهم ترین کاربردشان انتقال پودرهای مذاب و گاز است را لوله لنس می نامند. با استفاده از این لوله می توان اکثر گازها مثل اکسیژن، آرگون، نیتروژن و … را منتقل کرد. همچنین از لوله لنس برای شستشوی مخازن بزرگ، و نازل ها نیز بهره می برند.
لوله لنس در ابعاد و اشکال گوناگونی یافت می شود و در حالت کلی هرچه لایه لوله مورد استفاده در ساختمان بیشتر باشد، قیمت آن هم بدیهی است که افزایش یابد.

فایرباکس آتشنشانی چیست؟

لوله گوشت دار (صنعتی)

جنس لوله گوشت دار، فولاد کربن دار است و به شکل ورق درزدار تولید می گردد. لوله صنعتی ضخامت بیشتری نسبت به دیگر انواع لوله فولادی دارد و همین امر موجب مقاومت بالای آن شده است.

کاربردهایی که لوله صنعتی دارد عبارتند از:

صنعت پتروشیمی
انتقال مواد سیالات
ساخت خرپاها و پل های فلزی
لوله جدارچاه

لوله جدارچاه نیز یک نوع دیگر از انواع لوله فولادی است که در دیواره چاه قرار می ‌گیرد و در ابعاد مختلفی تولید می شود. این نوع لوله ها با قرار گرفتن در دیواره‌ چاه، استخراج منابعی مانند نفت و گاز و یا پمپاژ آب را آسان تر می کنند. یکی دیگر از مهم ‌ترین کاربردهای لوله جدارچاه، جلوگیری از تخریب چاه است زیرا این لوله ‌ها در برابر زنگ زدن از خود مقاومت نشان می دهند و عمر نسبتاً بالایی هم دارند.

کاربرد لوله فولادی در صنایع

همان طور که پیش تر گفتیم، لوله ‌ها را تقریباً همه جا می ‌توان مشاهده کرد. حال این استفاده می تواند برای صنایعی کوچک یا صنایع بزرگی همچون پتروشیمی باشد. از ویژگی های بارز تمام انواع لوله فولادی هایی که در این مقاله نام بردیم، مقاومت بالای آنها در برابر فشار و خوردگی بود که این مورد باعث شده تا اکثر این لوله ها برای صنایع مرتبط با انتقال سیالات کاربردی باشند اما در صنعت ساخت و ساز نیز نقش دارند.

به طور خلاصه کاربردهای لوله های فولادی، موارد زیر هستند:

انتقال نفت و گاز
ساخت لوازم خانگی
در صنعت خودرو و موتورسیکلت
پل سازی
حفاظت از کابل های برق
صنعت کشاورزی
پروژه انتقال آب
در صنعت ساختمان سازی به عنوان داربست
در مراکز تفریحی
انتقال مواد خورنده
ساخت تجهیزات پزشکی

انواع لوله های جدارچاه که از لحاظ ظاهری متفاوت‌ اند:

شیاردار مشبک
بدون شیار
لوله آتشخوار
لوله آتشخوار یک نوع لوله فولادی است که آلیاژ خاصی دارد و چون در برابر حرارت و فشار، مقاومت بالایی از خود نشان می دهد، در صنایع مختلف کاربرد دارد. به همین جهت در صنایعی که با گرما و دماهای بالا در ارتباط هستند یا باید انتقال سیالاتی با حرارت بالا یا گازهای پرفشار صورت پذیرد، معمولاً از لوله آتشخوار استفاده می شود. قیمت این لوله به پارامترهایی مثل میزان درزها و شکاف های لوله و سایز آن بستگی دارد.

لوله استنلس استیل

لوله استنلس استیل یکی از انواع لوله فولادی است که در برابر خوردگی مقاوم است و همین ویژگی باعث می شود که از این لوله برای انتقال مواد خورنده استفاده بشود. از لوله استنلس استیل در صنعت مواد غذایی نیز برای انتقال مواد خوراکی بدون تغییر بو، مزه یا رنگ بهره برده می شود.

شیلنگ آتشنشانی چیست؟

لوله گالوانیزه

لوله گالوانیزه نیز در برابر خوردگی مقاوم است و همچنین استحکام بالایی دارد. این نوع لوله شامل اتصالاتی مانند کمربند، برشن و قفل است که با پیچ ها به هم وصل شده و در نهایت با موادی آب بندی می شوند. از این بابت که لوله گالوانیزه دو مدل فولادی و آهنی دارد، می تواند یک نوع لوله فولادی به حساب بیاید.

همچنین لازم به ذکر است که طول لوله گالوانیزه، حدوداً به ۶ متر می رسد.

لوله داربستی

لوله‌ داربستی از این جهت که بیشتر به عنوان نگهدارنده‌ سازه ها مورد استفاده قرار می گیرد، با سایر لوله ‌های فولادی تفاوت زیادی دارد. داربست های ساختمانی در واقع از وصل شدن لوله های فولادی که 3 الی 6 متر هستند، در دو نوع سبک و سنگین ساخته می شوند.

اندازه استاندارد این لوله ها، ضخامت دیواره ۳٫۲ میلی متر و قطر خارجی ۴۸٫۳ میلی متر دارد.