اجزای تشکیل دهنده شیرآلات چیست؟
وقتی ما شیرآلات و اجزای تشکیل دهنده آن‌ها را بهتر بشناسیم، می‌توانیم در موارد خرابی‌های محدود خودمان دست به آچار شویم و از پس مشکلات دم دستی راحت‌تر بر می‌آییم. همچنین با دانستن اجزای شیرآلات می‌توانیم برای تهیه شیر مناسب انتخاب صحیحی انجام دهیم و با توجه به بودجه‌ای که داریم، بهترین گزینه را بخریم. به همین دلیل، خوب است علاوه بر مواردی مثل زیبایی، نام برند، قیمت شیرآلات و … به کیفیت اجزای تشکیل دهنده شیرآلات توجه کنیم و نظر کارشناسان و متخصصان این حوزه را بپرسیم و از مشاوره‌ی آن‌ها بهره‌مند شویم. در نهایت هدف ما این است شیرآلات خانگی و صنعتی خوبی بخریم که مدت بیشتری عمر کنند و عملکرد خوبی داشته باشند و البته ظاهر زیبایی داشته باشند.
شاید برای افراد روی کره‌ی زمین، دسترسی به آب مهم است ولی کیفیت آب هم به همان اندازه اهمیت دارد. با توجه به گسترش شهر نشینی، آلودگی هوا، خاک، مصرف بی‌رویه کود و سم در بخش کشاورزی و بالطبع نفوذشان در آب‌های زیرزمینی و سطحی و تولید آب‌های آلوده، کیفیت آب‌ها تحت تاثیر قرار گرفته است. به همین منظور شیرآلات بهداشتی به نحوه‌ای طراحی شده‌اند تا تک‌تک قطعات آن‌ها بدون ایجاد آلودگی، آب را به دست ما برسانند.
لوله اواپراسیون چیست؟
ساختار شیرآلات بهداشتی
در این مقاله با اجزای مختلف شیرآلات آشنا می‌شویم و درباره قطعه‌های سازنده‌ی شیرآلات بیشتر می‌خوانیم. خوب است بدانید اکثر شیرآلات خانگی و ساختمانی از جنس برنج هستند که در واقع عنصر نیست و آلیاژی است از دو یا چند فلز. بیشتر تولید کنندگان امروزی شیرآلات در تلاش هستند که شیرآلات خود را از سرب تولید نکنند چون زودتر فرسوده می‌شود و البته برای بدن انسان بسیار مضر است. با این وجود از مقدار کمی سرب در کنار آلیاژ برنج استفاده می‌شود تا شیرآلات شکل‌پذیر شود و بتوان آن را در قالب‌های مختلف تولید کرد.
برنج یا Brass در واقع ترکیب مس و روی است. اگر این آلیاژ را با قلع ترکیب شود، آن را برنز می‌نامیم. برنج نسبت به عناصر خود یعنی مس و روی قابلیت چکش‌خواری بالاتری دارد. برنج علاوه بر شیرآلات در مغزی قفل‌ها، برخی سازها مثل هورن، پوکه‌های فشنگ، ساخت ابزارآلات و قطعات ساعت کاربرد دارد. بسیاری از اجزای شیرآلات خانگی و اجزای شیرآلات صنعتی مشابه اند که در ادامه می‌خوانیم.
بدنه (Body)
هنگام خرید شیرآلات لازم است به موارد مختلفی از جمله بدنه شیرآلات توجه شود. بدنه بخش اصلی شیرآلات است که شامل پوش خارجی شیر نیز می‌شود. جنس این قطعه معمولا از آلیاژ برنج است که ضد زنگ باشد و به راحتی فرسایش پیدا نکند.
در ساختار شیرآلات، بدنه شیرآلات در اصل یک قطعه اساسی و پوشش خارجی آن‌ها به حساب می‌آيد که علاوه بر Body به آن Shell هم می‌گوییم. این قطعه است که فشار مایعات و گازها (سیالات) را از خود عبور می‌دهد و قطعات داخلی را نگهداری می‌کند.
در نتیجه این قطعه خیلی مهم است و خود قطعه‌های داخلی دارد. بدنه شیرآلات صنعتی در بیشتر موارد فلزی یا پلیمری اند. در بدنه‌های شیرآلات صنعتی برنز، برنج، مفرغ، چدن، فولاد و … به‌عنوان متریال سازنده استفاده می‌شود.
بونت (Bonnet)
بونت بخشی است که مکمل بدنه بوده و به آن جوش داده می‌شود. کارکرد این قطعه آن است که تمامی اجزا در کنار یکدیگر قرار گرفته و ثابت باشند.
بونت (Bonnet) قطعه‌ای است که دسته یا Stem در آن قرار می‌گیرد. در ادامه این مطلب با دسته نیز آشنا می‌شوید. بونت بدنه را تکمیل می‌کند و با پیچ به بدنه متصل می‌شود یا به آن جوشکاری می‌شود.
موقع تولید شیرآلات، ابتدا اجزای داخلی بدنه را قرار می‌دهند و بعد بونت را برای نگهداری قطعه‌ها در کنار یکدیگر متصل می‌کنند. البته در بسیاری از شیرآلات صنعتی از بونت استفاده نمی‌شود مثل شیرهای سماوری و توپی.
سیت یا نشیمنگاه (Seat)
نشیمنگاه سطح درونی بدنه است که در جایگاه ثابتی نسبت به بدنه قرار دارد. به سطح درونی بادی یا بدنه شیر، نشیمنگاه می‌گوییم. از آن برای آب‌بندی استفاده می‌شود به این‌صورت که به مجرا بند متصل می‌شود. مجرا بندهایی که حرکت رفت و برگشتی یا خطی دارند، وقتی شیر بسته باشد مجرا بند با نشیمنگاه تماس برقرار می‌کند. در مجرا بندهایی که چرخش دارند، نشیمنگاه با مجرا بند تماس دارد ولی تماس مجرا بند با چرخش تغییر می‌کند. نشیمنگاه‌ها در نسبت با بدنه ثابت هستند.
تریم (Trim)
دیسک، نشیمنگاه و ساقه زیرمجموعه‌های بخش تریم هستند. این قطعه وظیفه‌ی حرکات پایه‌ای و کنترل جریان آب در شیرآلات را به عهده دارد.
استم یا دسته (Stem)
وظیفه‌ی دسته انتقال حرکت از عملگر به مجرا بند است. اگر بونت در شیرآلات باشد دسته از میانه آن می‌گذرد. در برخی موارد دسته و عملگر و نشیمنگاه را ترکیب می‌کنند و در قالب یک قطعه می‌سازند. حرکت دسته به صورت های خطی، گشتاور چرخشی یا ترکیب خطی و گشتاور چرخشی منتقل می‌شود. این امکان وجود دارد که شیر و دسته رزوه‌ای باشند، یعنی وقتی دسته را در جهتی می‌چرخانیم، مجرا بند درون بادی جلو و عقب برود. برای آب بندی دسته و بونت، پکینگ به کار می‌رود.
شیرآلات
دیسک یا مجرابند (Disc)
تنظیم، محدود کردن، بستن و باز کردن جریان داخل شیرآلات توسط حرکت این قطعه انجام می‌شود. مجرا بند (Disc) وظیفه تنظیم و محدود کردن، بستن یا باز کردن جریان داخل شیر را دارد. این قطعه مثل سد داخل بدنه واقع می‌شود. مجرا بند یا به شکل های مختلفی حرکت می‌کند. مثلاً می‌تواند به‌شکل چرخش دسته (Stem) باشد، حرکت خطی داشته باشد یا لولا (Hinge) در شیرهای یک‌طرفه بچرخد و … .
یک قطعه دایره شکل به اسم توپی هم راه‌های بین مجراها را ایجاد می‌کند تا جریان سیال بتواند از شیر بگذرد. وقتی توپی را می‌چرخانیم جریان سیال در راه‌های مختلف جاری می‌شود. این مربوط به شیرهای توپی می‌شود که مجرا بند های کروی چرخشی با روزنه استوانه‌ای برای عبور مایعات دارند. شیرهای سماوری نیز مجرا بند استوانه‌ای یا مخروطی دارند که پلاگ نامیده می‌شود. تا زمانی که مجرا بند چرخشی بتواند درون بدنه شیرآلات چرخش داشته باشد، دیگر اشکال هندسی را نیز در طراحی مجرا بند می‌تواند استفاده کرد.
پرلاتور
یکی از اجزای تشکیل دهنده شیرآلات، پرلاتور است. پرلاتور شیر آب از چند لایه توری یا پلاستیکی تشکیل شده و طراحی آن به گونه‌ای است که که با ترکیب آب و هوا، باعث صرفه جویی در مصرف آب می‌شود. در واقع با نصب پرلاتور، به جای خروج آب خالص، ترکیبی از آب و هوا با فشار مناسب و به میزان مورد نیاز و کافی از آبریز شیر یا شلنگ خارج می‌شود.
پس می‌توان گفت کاربرد سر شیر کاهنده‌ی مصرف آب یا همون پرلاتور: کنترل جریان و فشار زیاد آب، جلوگیری از پاشیده‌شدن آب به اطراف سینک، یکنواختی خروج آب و در نهایت صرفه‌جویی در مصرف این مایه‌ی حیات است. در واقع پرلاتور ابزاری بسیار کم‌هزینه و با دسترسی آسان بوده و اثر مهمی بر مصرف آب دارد.
جایگاه پرلاتور (آب‌افشان) در سر کلیه‌ی شیرآلات باکیفیت قرار می‌گیرد. پرلاتور دارای چند شبکه‌ی مشبک بوده که در هنگام خروج هوا آب را از طریق روزنه‌هایی به داخل می‌کشد. هر پرلاتور دارای ۳ بخش صافی، توری و یک واشر آب‌بندی در محل اتصال است. نحوه‌ی عملکرد پرلاتور بدین صورت است که در هنگام استفاده و خروج آب از شیر، آب با هوا مخلوط شده و به صورت ذرات حباب‌دار خارج می‌شود.
همین امر باعث می‌شود که حدود ۵۰ درصد آب و ۵۰ درصد هوا هنگام استفاده از شیر خارج می‌شود و به دلیل آن که ذرات آب دارای حباب هوا طراوت دارند، کاربر احساس خوشایندی خواهد داشت. همچنین با توجه به ترکیب آب و هوا که حدود ۵۰ درصد است، در طاهر حجم خروجی تغییری نکرده است اما در عمل مصرف آب کاهش پیدا کرده است.
مدتی است که بحران بی‌آبی در تمام جهان به موضوعی داغ تبدیل شده است. با توجه به چیزهایی که درباره‌ی پرلاتور خواندیم، گرم‌شدن کره‌ی زمین و در خطر قرار گرفتن منابع طبیعی به همه‌ی ما این پیام را می‌دهد که چه در مصارف خانگی و چه صنعتی، باید بیشتر در راه حفظ و نگهداری این مایه حیات تلاش کنیم. آرین متال با قرار دادن پرلاتورهای کاهنده‌ی مصرف آب در شیرآلات قدمی برای صرفه‌جویی برداشته است.
لوله گوشتی چیست؟
کارتریج
در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی، شخصی به نام ولورینگ برَس، کارتریج‌های سرامیکی برای کنترل آب را اختراع و ثبت کرد. کارتریج قطعه‌ای در داخل بدنه‌ی شیرآلات است که وظایف زیادی مثل تنظیم فشار و درجه حرارت آب را بر عهده دارد. عمر شیرآلات بهداشتی، به کیفیت و دوام کارتریج بستگی بسیاری دارد.
برخلاف کارتریج‌های لاستیکی، کارتریج‌های سرامیکی صیقلی بودند و میزان صافی‌شان در نوارهای نازک اندازه‌گیری می‌شد. کارتریج‌های سرامیکی به دلیل مقاومت در برابر ساییدگی از کارتریج‌های لاستیکی دوام بیشتری داشتند و امکان کنترل بهتری را فراهم می‌کردند.
برای تنظیم شدت جریان آب و درجه‌ی حرارت آن که ناشی از ترکیب آب گرم و سرد است، شیرهای امروزی که اهرمی نامیده می‌شوند، از مغزی یا کارتریج استفاده می‌کنند که تمام قطعه‌های تنظیم‌کننده را در یک قطعه‌ی واحد قرار می‌دهند تا تعویض آن آسان باشد. کارتریج شیرآلات یکی از مهمترین اجزای شیرآلات خانگی امروزی است. بعضی از شیرها از پلاستیک یا فلز ساخته می‌شوند، اما در بعضی از شیرها دو دیسک سرامیکی سخت و صاف قرار دارد که معمولا نشتی نمی‌کند و رسوبات سخت آب آن را متاثر نمی‌کنند. ورودی و خروجی کارتریج یا مغزی بر اساس نوع شیر آب و مدلش گوناگون است.
به دلیل دوام و عمر بالای کارتریج‌های شیرآلات آرین متال ، تا سال‌ها شما را از تعویض کارتریج بی‌نیاز و از چکه‌کردن شیرآلات شما جلوگیری می‌کند.
کارتریج خود قطعات مختلفی دارد که به کارکرد آن‌ها می‌پردازیم:
پایه اتصال
انتخاب متریال با کیفیت در قطعات پلاستیکی مثل پایه اتصال مانع تغییر شکل بر اثر گرما و شکستگی قطعات فوق می‌شود.
دیسک سرامیکی با کیفیت
سرامیک به دلیل مقاومت بالا به سایش و عدم واکنش با آب نقش مهمی در طول عمر کارتریج و سلامتی ایفا می‌کند.
مکانیزم اهرم
شدت جریان آب توسط اهرم کنترل می‌شود و این مکانیزم مصرف آب را تا ۷۰ درصد کاهش می‌دهد.
پوشش آکوستیک
لرزه گیر صنعتی چیست؟
طراحی و متریال خاص این قطعه باعث از بین رفتن آلودگی صوتی و ماندگاری محصول می‌شود.
گسکت (Gasket)
گسکت که در اصطلاح عامیانه به آن واشر می‌گوییم، از سیلیکون ساخته شده و وظیفه‌ی جلوگیری از نشست سیال را بر عهده دارد. گسکت به آب بندهایی گفته می‌شود که با فشار از ورود و نشت سیالات جلوگیری می‌کنند. جنس آن‌ها لاستیک است که انواع مختلفی مثل ای پی دی ام، شیر پروانه‌ای و ولوها دارد که بسته به نوع کاربرد متغیر است. گسکت نوعی واشر است و در شیرآلات صنعتی استفاده گسترده‌ای دارد.
توپی
توپی از مهمترین اجزای شیر است و در مواردی کاربرد دارد که مقاومت بالا، فشار و کار سنگین از شیر انتظار می‌رود. توپی شیر را از برنج، تنگستن، تیتانیوم، استلایت، پی وی سی و فولاد ضد زنگ می‌سازند. در شیرهای توپی عضو مسدود کننده جریان سیالات یک کره سوراخ دار است که دور یک محور عمودی نسبت به جریان سیال می‌چرخد.
فنر
فنر در شیرهایی استفاده می‌شود که عملگر یا دسته ندارند و فنر وظیفه جابه‌جایی مجرا بند را برعهده دارد. شیرهای اطمینان معمولا دارای فنر هستند تا یک پیش بار ایجاد شود. شیرآلات فنری جزء شیرآلات اهرمی محسوب می‌شوند. از فنر برای افزایش آب بندی استفاده می‌شود.
