لوله و اتصالات پلیمری چیست؟
یکی از بهترین جایگزین‌ها برای لوله‌های فلزی و سیمانی، لوله‌های پلیمری هستند. پلیمرها قابلیت‌هایی دارند که آن‌ها را برای استفاده در صنایع مختلف، مناسب می‌سازند. از جمله این قابلیت‌ها می‌توان به انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر واکنش با مواد شیمیایی دیگر، وزن پایین و مواردی از این دست اشاره کرد. پلیمرهای دسته‌ای از مواد هستند. بنابراین انواع مختلفی مانند نیترات سلولز، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی بوتیلن و پلیمرهای کریستال مایع دارند.
برخی از لوله‌های پلیمری، در برابر حرارت تاثیرپذیر هستند. به همین دلیل به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
لوله پلیمری ترموپلاستیک که به لوله‌ی پلاستیک حرارتی و گرمانرم نیز معروف است.
لوله پلیمری ترموست که به لوله‌ی گرما سخت نیز معروف است و در اثر حرارت ذوب نمی‌شود.
اتصالات پلیمری نیز برای متصل کردن انواع این لوله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کوپلینگ آتشنشانی چیست؟
مشخصات فنی لوله و اتصالات پلیمری
مشخصات فنی لوله و اتصالات پلیمری، با توجه به کاربرد آن‌ها، متفاوت است. روش نصب، نوع اتصال مورد استفاده، ابعاد و قطر لوله مورد نیاز، فشار کاری، تست‌هایی که روی محصول انجام شده است، مقاومت حرارتی و مواردی از این دست، تعیین کننده مشخصات فنی نهایی این لوله و اتصالات هستند. در ادامه به بررسی ویژگی، مزایا و معایب این محصولات می‌پردازیم.
ویژگی های لوله پلیمری
ویژگی لوله پلیمری، بسته به نوع مواد سازنده، میزان تحمل حرارت و فشار، اجزا و قطر و اندازه آن‌ها تعیین می‌شود. این ویژگی‌ها، باعث مزایای بسیاری در لوله و اتصالات پلیمری می‌شوند که استفاده از آن‌ها را در صنایع مختلف توجیه‌پذیر می‌کند.
مزایای لوله پلیمری
مزایای لوله پلیمری، شامل موارد زیر است:
رسوب‌پذیری ناچیزی دارند
انعطاف‌پذیری بالا در آن‌ها، از شکستگی جلوگیری می‌کند.
در برابر مواد شیمیایی و خوردگی مقاومت بیشتری دارد.
وزن سبک‌تری به نسبت سایر انواع لوله دارند.
ایمنی و ضریب اطمینان آن‌ها بیشتر است.
طول عمر بالا، بین 50 تا 100 سال دارد.
ارزان‌تر است.
هزینه نگهداری کمتری دارد.
افت فشار کمتری در سیستم‌های لوله کشی دارد.
نصب این لوله و اتصالات آسان است و به خوبی آب‌بندی می‌شوند.
قابل بازیافت هستند.
معایب لوله پلیمری
در کنار مزایای بسیاری که لوله‌های پلیمری دارند، می‌توان به معایب زیر نیز اشاره کرد:
برخی از انواع آن، تنش کششی کمتری را تحمل می‌کنند و می‌شکنند.
برخی از انواع آن در برابر حرارت بالا نرم می‌شوند و تغییر شکل می‌دهند. برای افزایش تحمل حرارت، تولیدکنندگان، ساختار شیمیایی آن را تغییر می‌دهند اما این تغییر سایر ویژگی‌های مطلبوب این لوله و اتصالات را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گاهی برخی از انواع لوله پلیمری، در دمای صفر و پایین‌تر، دچار شکستگی می‌شوند.
فایرباکس آتشنشانی چیست؟
استانداردهای لوله و اتصالات پلیمری
مجموعه استانداردهایی که برای ساخت و تولید انواع لوله پلیمری استفاده می‌شود، شامل استانداردهای ISO ،ISIRI ،DIN ASTM و EN است. استاندردهای تحمل فشار در این لوله‌ها نیز شامل 3 مورد زیر است:
Schedule Number: در این استاندارد، فرمولی وجود دارد که در آن فشار سیستم و تنش مجاز با یک واحد قرار می‌گیرند.
Standard Dimension Ratio (SDR): در این استاندارد، قطر بیرونی لوله به ضخامت دیواره آن تقسیم می‌شود. هر چه مقدار عدد به دست آمده بیشتر باشد، لوله نازک‌تر و تحمل فشار کمتر است.
استاندارد رده‌بندی عددی: این استاندارد، مقادیر عددی بر حسب پوند بر اینچ مربع هستند که به لوله‌های پلیمری اطلاق می‌شوند. معمول‌ترین اعداد تحمل فشار در این لوله‌ها 50، 100، 125، 160، 200 و 315 هستند.
لوله و اتصالات پلیمری
انواع لوله پلیمری
لوله‌های پلیمری، بر اساس مواد سازنده و کاربرد، انواع مختلفی دارند. در این بخش به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.
لوله پلی اتیلن (PE)
لوله و اتصالات پلی اتیلین، کاربرد بسیاری دارند. یکی از موارد کاربرد این لوله‌ها، در سیستم‌های گرمایش از کف است. از مزایای این لوله‌ها می‌توان به مقاومت در برابر ضربه و مقاومت در برابر حرارت و فشار اشاره کرد. لوله پلی اتیلن در 25 سایز مختلف تولید و عرضه می‌شوند. رایج‌ترین نوع این لوله، لوله‌های مشبک شده یا PEX هستند. لوله و اتصالات پلی اتیلن به دو شکل لوله اتصالات پلی اتیلن پیچی و لوله اتصالات پلی اتیلن جوشی، موجود هستند.
لوله پلی پروپیلن (PP)
این لوله از پلی پروپیلن رندوم کوپلیمری با ظاهری شبیه به پلاستیک ساخته می‌شود. عمر لوله پلی پروپیلن حداقل 50 سال برآورد می‌شود. اتصالات پلی پروپیلن نیز بسیار متنوع هستند. این نوع لوله و اتصالات، محبوب‌ترین لوله و اتصالات در بازارهای جهانی نیز به شمار می‌روند.
از کاربردهای لوله پلی پروپیلن می‌توان به صنعت غذا، تاسیسات، آب و فاضلاب و صنایع شیمیایی اشاره کرد. از ویژگی‌های این محصولات می‌توان به مقاومت در برابر مواد اسیدی، وزن کم و انعطاف بالا اشاره کرد. از انواع این لوله می‌توان از لوله هموپلیمر، کوپلیمر ضربه‌ای و کوپلیمر اندام نام برد. این لوله و اتصالات در دور نگ سفید و سبز تولید می‌شوند.
لوله پی وی سی یا پلی وینیل کلراید (PVC)
بر خلاف سایر لوله‌های پلیمری، لوله‌های پی وی سی قابل اشتعال هستند. این لوله‌ها در دمای زیر صفر می‌شکنند و در برابر نور شدید خورشید و اشعه ماوراء بنفش آن، آسیب‌پذیر هستند. با توجه به این ویژگی‌ها، از این نوع لوله برای انتقال آب گرم استفاده نمی‌شود. خود لوله‌های PVC دارای دو نوع زیر هستند:
لوله CPVC: در ترکیب این نوع لوله پلیمری، از کلر بیشتری استفاده شده است. به همین دلیل مقاومت آن بالاتر است.
لوله UPVC: این لوله به عنوان پی وی سی سفت و سخت شناخته می‌شود و غیر قابل انعطاف است. همچنین عملکردی مانند فولاد پردازش شده دارد. استحکام زیاد، مقاومت بالا و قیمت مناسب، از مزایای این نوع لوله است. لوله یو پی وی سی، در انتقال فاضلاب کاربرد دارد.
لوله پلیکا
لوله پلیکا یکی از لوله‌های پلیمری قدیمی در بازار است. این نوع لوله از انواع لوله‌های UPVC به حساب می‌آید. این لوله، یکی از پرکاربردترین لوله‌ها در صنعت ساختمان سازی است و بیشتر به رنگ طوسی در بازار دیده می‌شود. طول عمر و مقاومت بالا، از مزایای مهم این لوه‌های پلیمری هستند. این لوله کمتر دچار صدمه و پوسیدگی می‌شود و سبک است. از کاربردهای این لوله می‌توان به خروج فاضلاب و ساخت ناودان اشاره کرد.
لوله پنج لایه
به دلیل رفع برخی نواقص لوله و اتصالات پلیمری، سازندگان به فکر ساخت لوله‌هایی با ترکیب فلز و پلیمر افتادند. این لوله‌ها به لوله‌های پنج لایه معروف هستند. در ساخت این لوله‌ها، یک لایه آلومینیومی در بین دو لایه پلیمری قرار گرفته است. برای چسباندن این لایه‌ها به هم نیز، از چسب‌هایی بسیار مستحکم استفاده می‌شود. وزن کم و استحکام بیشتر، نتیجه ترکیب آلومینیوم و پلیمر در این لوله‌ها است.
از آنجایی که انواع مختلفی از لوله پنج لایه وجود دارد، برای نامگذاری آن از قاعده خاصی استفاده می‌شود. به این صورت که ابتدا از سمت چپ به راست، نوع لایه پلیمری داخلی، نوع فلز و در آخر نوع لایه پلیمری خارجی ذکر می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به لوله PPR-AL-PPR اشاره کرد.
شیلنگ آتشنشانی چیست؟
لوله کاروگیت
این نوع لوله پلیمری به نام لوله پلی اتیلن دوجداره و یا لوله فاضلابی نیز شناخته می‌شود. لوله کاروگیت دارای دو جداره است و در دو نوع معمولی و اسپیرال در بازار موجود است. کاربرد این لوله‌ها در سیستم فاضلاب است.
لوله پوش فیت
لوله پوش فیت، نوعی لوله از جنس پلی پروپیلن است. به دلیل آن که این نوع لوله سوکت دارد، به راحتی و تنها با یک فشار، می‌توان آن را به لوله‌های دیگر متصل کرد. دو نوع این لوله، لوله پوش فیت معمولی و لوله پوش فیت بی صدا یا سایلنت هستند که کاربردهای متفاوتی دارند.
لوله اکریلونیتریل بوتادین استایرن (ABS)
این لوله‌ها در برابر خوردگی و مواد شیمیایی عملکرد مناسبی ندارند. به همین دلیل برای ضایعات ساختمانی، پسماند غذایی و خاکستر استفاده می‌شوند.
