شیلنگ آتش نشانی چیست؟
شیلنگ آتش نشانی، شیلنگی ضخیم، منعطف و قابل استفاده در فشار بالا است. از این شیلنگ برای انتقال آب و سایر مواد خاموش کننده آتش (همچون فوم)، جهت اطفای حریق استفاده می‌شود. فشار کاری یک شیلنگ آتش نشانی بین 12bar الی 20bar است؛ در حالی که فشار ترکیدگی این تجهیزات، چیزی در حدود 50 تا 65Bar است.
انواع شیلنگ آتش نشانی
در صنعت تجهیزات آتش نشانی، انواع و اقسام شیلنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از شیلنگ‌هایی که آتش نشانان برای اطفای حریق جنگل‌ها از آن استفاده می‌کنند گرفته تا شیلنگ‌هایی که افراد عادی یک ساختمان برای خاموش کردن آتش کوچک ایجاد شده در یک اتاق مورد استفاده قرار می‌دهند. اما در حالت کلی همه این شیلنگ‌ها را می‌توان در سه دسته طبقه بندی کرد. طبقه بندی سه گانه شیلنگ‌های آتش نشانی به قرار زیر است:
شیلنگ مکش (شیلنگ تخلیه) (Suction Hose)
شیلنگ انتقال دهنده (Delivery Hose)
شیلنگ هوزریل (Hose-Reel Hose)
هر یک از این دسته‌ها خود به زیربخش‌های دیگر تقسیم بندی می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
کوپلینگ آتشنشانی چیست؟
شیلنگ آتش نشانی مکش
شیلنگ مکش (Suction Hose) که به آن شیلنگ تخلیه هم می‌گویند، نوع خاصی از شیلنگ‌های آتش نشانی است که وظیفه انتقال آب از منبع به پمپ آتش نشانی را بر عهده دارد.
آتش نشانان، یک سر این شیلنگ را به وسیله کوپلینگ مکش به ورودی پمپ (قسمت مکنده پمپ) و سر دیگر آن را درون منبع آب (مثلا تانکر آب، رودخانه و یا چاه آب) قرار می‌دهد. هنگامی که پمپ آتش نشانی (پمپ خلا) روشن شود، هوای داخل شیلنگ مکیده و خلا نسبی ایجاد شده درون آن سبب می‌شود آب از منبع به درون شیلنگ جاری گردد. درست همانند زمانی که شما برای نوشیدن آب میوه داخل لیوان، هوای داخل نی را می‌مکید؛ با مکیدن هوای داخل نی، هوای بیرون بر سطح آبمیوه فشار وارد می‌کند و آب میوه را به داخل نی هدایت می‌نماید.
هر نوع شیلنگی برای این کار یعنی مکش مناسب نیست. به عبارت دیگر شیلنگ تخلیه باید مقاومت کافی را داشته باشد تا هنگامی که هوای داخل آن خالی می‌شود مچاله نشود. به همین دلیل از مواد تقویت کننده‌ای فلزی (فنرهای فلزی) به صورت دورپیچ در ساختار این شیلنگ‌ها استفاده می‌شود. از طرفی این محصول باید در برابر سایش و گرما نیز کاملا مقاوم باشد.
اگر بخواهیم به دو نمونه از این شیلنگ‌ها که برای مکش (ساکشن) به کار برده می‌شوند اشاره کنیم می‌توانیم به شیلنگ‌هایی که به طور کامل با سیم فلزی پوشیده شدند و همچنین شیلنگ‌هایی که به طور جزئی با سیم فلزی تقویت شده‌اند اشاره کنیم. مسلما نوع اول از مقاومت و استحکام بالاتری برخوردار است. اما هر دو نمونه کاربردهای خاص خود را دارند و یکی جای دیگری را نمی‌گیرد.
شیلنگ آتش نشانی انتقال دهنده
در قسمت قبلی بیان کردیم به کمک پمپ آتش نشانی و شیلنگ مکش، می‌توان آب را از منبعی همچون چاه آب تخلیه کرد. حال می‌خواهیم این آب را به محل آتش انتقال دهیم. در این صورت به شیلنگی نسبتا سبک نیاز داریم؛ شیلنگی که نیروی آتش نشان به راحتی بتواند آن را حمل کند. به این نوع از شیلنگ‌ها، شیلنگ آتش نشانی انتقال دهنده می‌گویند.
با اتصال این شیلنگ (بوسیله انواع کوپلینگ آتش نشانی) به طرف دیگر پمپ آتش نشانی، می‌توان آب را به محل حریق انتقال داد. با توجه به اینکه فشار آب داخل این شیلنگ بیشتر از فشار جو است، بنابراین این شیلنگ باید از موادی ساخته شود که توانایی تحمل فشار کاری 12bar الی 20bar را داشته باشد.
در حالت کلی دو نمونه متفاوت از شیلنگ‌های انتقال دهنده مورد استفاده نیروهای آتش نشانی قرار می‌گیرد. یکی شیلنگ انتقال دهنده نفوذ پذیر (شیلنگ برزنتی) و دیگری شیلنگ انتقال دهنده نفوذناپذیر است. اما تفاوت این دو نوع در چیست؟ در ادامه به معرفی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم.
شیلنگ انتقال دهنده نفوذپذیر (در اصطلاح بازار شیلنگ برزنتی)
در ساخت شیلنگ‌های انتقال دهنده نفوذپذیر (شیلنگ برزنتی)، از موادی همچون پنبه و کتان بیشتر از مواد پلاستیکی استفاده می‌شود. به همین دلیل لایه بیرونی شیلنگ مقداری آب در حین عملیات انتقال آب جذب می‌کند.
البته ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که فشار آب داخل شیلنگ در زمانی که بخواهیم آب را به مسافت‌های طولانی انتقال دهیم کاهش می‌یابد. شیلنگ‌های برزنتی که در عملیات اطفای حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد از جمله این شیلنگ‌ها هستند. از شیلنگ برزنتی در ایستگاه‌های آتش نشانی کشورمان به طور گسترده استفاده می‌شود.
شیلنگ انتقال دهنده نفوذناپذیر
شیلنگ آتش نشانی انتقال دهنده نفوذناپذیر نوع دیگری از شیلنگ‌های انتقال دهنده است. این نوع شیلنگ آتش نشانی عموما با لایه داخلی و خارجی لاستیکی و یک لایه نخ با الیاف مصنوعی (مانند پلی‌استر) ساخته می‌شود.. این شیلنگ‌ها در بازار تجهیزات آتش نشانی به شیلنگ ضد اسید نیز معروفند. به جهت پوشش لاستیکی لایه بیرونی، در مقابل سایش و کشده شدن بر روی سطوح زبر، مقاومت بالایی دارند.
شیلنگ هوزریل
به جرات می‌توان گفت که هوزریل آتش نشانی در کنار کپسول آتش نشانی پودری، از مرسو‌م‌ترین تجهیزات اطفای حریق هستند. هوزریل از جمله تجهیزاتی است که در اماکن مختلف (همچون آپارتمان‌ها) نصب می‌شود. در پشت هوزریل همیشه آب قرار دارد؛ از این رو همواره آماده به کار است. در زمان بروز آتش سوزی و قبل از رسیدن ماموران آتش نشانی، افراد عادی یک ساختمان به راحتی می‌توانند از این وسیله استفاده کنند و آتش را محدود و یا حتی اطفا نمایند.
هر هوزریل به یک شیلنگ نیمه سخت مجهز است که به دور قرقره هوزریل پیچیده می‌شود. این شیلنگ سومین نوع از انواع شیلنگ‌های آتش نشانی است. شیلنگ هوزریل در طول‌های مختلف 20، 25 و 30 متر تولید می‌شود.
ابعاد شیلنگ‌های آتش نشانی
تاکنون انواع شیلنگ‌های آتش نشانی مکش، انتقال دهنده (شیلنگ برزنتی و شیلنگ ضد اسید) و هوزریل را مورد بررسی قرار دادیم. حال می‌خواهیم ابعاد (قطر) این شیلنگ‌ها را بر حسب اینچ بیان کنیم. کارخانه‌های مختلف، انواع شیلنگ‌های آتش نشانی را در ابعاد زیر تولید می‌کنند:
ابعاد شیلنگ آتش نشانی مکش : شیلنگ‌های آتش نشانی مکش که گاها به آن خرطومی مکنده هم می‌گویند، معمولا در ابعاد 1 تا 6 اینچ تولید می‌شوند. اما سایز مرسوم شیلنگ‌های مکنده 4 اینچ است.
ابعاد شیلنگ آتش نشانی انتقال دهنده : شیلنگ‌های انتقال دهنده هم در ابعاد مختلفی تولید می‌شود. سه سایز 1.5، 2 و 2.5 اینچ در این نوع از شیلنگ‌ها بسیار مرسوم است.
ابعاد شیلنگ هوزریل : شیلنگ هوزریل که به آن شیلنگ نیمه سخت هم گفته می‌شود معمولا در ابعاد 1 و 3/4 اینچ تولید و روانه بازار می‌شود.
شیلنگ‌های آتش نشانی را از مواد و متریال مختلفی می‌سازند. از جمله این مواد می‌توانیم به کتان، پنبه، نایلون و تریلن، PVC، EPDM اشاره کنیم.
انواع شیلنگ آتش نشانی از چه موادی ساخته می‌شوند؟
کتان دارای استحکام و دوام بالایی است . این ماده آب را به خود جذب می‌کند. بنابراین برای ساخت شیلنگ انتقال دهنده نفوذپذیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما باید توجه داشت که این ماده با جذب آب سبب بالاتر رفتن وزن شیلنگ می‌شود.
پنبه هم همانند کتان آب را جذب می‌کند؛ اما برای خشک شدن به زمان کمتری نسبت به کتان نیاز دارد.
نایلون در عین حال که وزن کمی دارد از استحکام بسیار بالایی برخوردار است. نایلون برخلاف پنبه و کتان، جاذب آب نیست. بنابراین در ساختمان شیلنگ نفوذناپذیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تریلن همچون نایلون وزن بسیار کم و استحکام بسیار بالایی دارد. این ماده هم رطوبت کمی جذب می کند. شیلنگی که این ماده در ساختمانش وجود دارد از انعطاف بالایی برخوردار است.
PVC که نوعی پلیمر است که در ساخت شیلنگ هوزریل کاربرد دارد، PVC استحکام آب بندی بالایی دارد و در در برابر خوردگی ناشی از مواد شیمیایی بسیار مقاوم است. همچنین با برخورداری از مقاومت کششی بالا و مقاومت به تغییر شکل، گزینه مناسبی برای ساخت شیلنگ آتش نشانی است.
EPDM یا اتیلن پروپیلن دی مونومر نوعی لاستیک است که چگالی پایین، الاستیسیته (شکل پذیری) بالا، مقاومت بالا در برابر اسیدها و بازها از مهم‌ترین ویژگی‌های آن است. برخورداری از این ویژگی‌ها باعث استفاده از آن در ساخت انواع شیلنگ برزنتی شده است.
فایرباکس آتشنشانی چیست؟
چه چیزهایی می تواند به شیلنگ آتش نشانی آسیب بزند؟
در اینجا مواردی را بیان می کنیم که می تواند به شیلنگ آتش نشانی آسیب وارد کند. بنابراین کاربران شیلنگ‌های آتش نشانی برای افزایش بهره‌وری این محصول باید به آن توجه داشته باشند.
سایش: با کشیدن شیلنگ آتش نشانی بر روی زمین به طور مداوم، ممکن است در بلند مدت به شیلنگ آسیب وارد شود. بنابراین بهتر است از کشیدن شیلنگ آتش نشانی بر روی سطوح تیز یا ساینده خودداری کنید. همچنین به جای کشیدن لبه تاشده بر روی بتن یا آسفالت، سعی شود شیلنگ از قسمت صاف آن با سطح تماس پیدا کند. این کار سایش را در سطح وسیع‌تری پخش می‌کند و باعث کاهش آسیب می‌شود.
کپک زدن: کپک نوعی قارچ است که به شیلنگ آتش نشانی آسیب وارد می کند. اگر شیلنگ را به صورت مرطوب جمع کنید و یا شیلنگ خشک را در جای مرطوب نگه دارید، شیلنگ کپک می زند. برای جلوگیری از این اتفاق، روش‌های مختلفی برای خشک کردن شیلنگ وجود دارد. استفاده از برج‌های خشک کننده شیلنگ آتش نشانی یکی از آن روش‌ها است.
شوک و فشار: فشار اضافی می تواند به شیلنگ آتش نشانی آسیب وارد کند. به همین منظور، بهتر است در حین استفاده از شیلنگ، از افزایش ناگهانی فشار اجتناب کنید و به جای آن، فشار را با نرخ ثابتی اما پیوسته بالا ببرید.
اسید: اگر آب داخل شیلنگ آتش نشانی حاوی لاستیک به درستی تخلیه نشود، آب داخل آن بعد از مدتی با انجام واکنش شیمیایی با مواد داخلی شیلنگ به اسید تبدیل می شود و می‌تواند به شیلنگ آسیب جدی وارد کند.
مواد شیمیایی: شیلنگ آتش نشانی را از مواد اسیدی و رنگ های صنعتی و هر نوع ماده شیمیایی خورنده دور نگه دارید. این مواد در دراز مدت می‌توانند به شیلنگ آتش نشانی آسیب بزنند. همچنین از ابزارهای برقی شستشو مانند ماشین کارواش و حلال‌ها و پاک کنندها برای شستشوی شیلنگ استفاده نکنید. زیرا ممکن است پوشش خارجی شیلنگ آسیب ببیند. برای شستشوی شیلنگ هر دو طرف شیلنگ را با شیلنگ آب معمولی با فشار پایین بشویید و از فشار کم یا ملایم استفاده کنید.
